Κορυφαίοι οικονομολόγοι για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ

Μετά την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές και τις πρώτες κινήσεις από τον νέο πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς για τα οικονομικά θέματα έχει ξεκινήσει μια πλατιά συζήτηση σχετικά με την ελληνική κρίση. Έχουμε διαβάσει αυτές τις πρώτες μέρες διάφορες δηλώσεις και σχόλια από γνωστούς παγκοσμίως οικονομολόγους. Στο άρθρο του Άρη Χατζηστεφάνου που αναδημοσιεύω στη συνέχεια βρίσκονται συγκεντρωμένα τα βασικά σχόλια των εν λόγω οικονομολόγων. 

ΠΩΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΗΚΑΝ ΚΡΟΥΓΚΜΑΝ, ΣΤΙΓΚΛΙΤΖ, ΓΚΑΛΜΠΡΕΙΘ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ

Πριν ακόμη ανακοινωθούν τα τελικά αποτελέσματα επικρατείας το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, ορισμένοι από τους σημαντικότερους οικονομολόγους του πλανήτη κάθισαν μπροστά από τον υπολογιστή τους, καταγράφοντας τις πρώτες τους σκέψεις. Οι πιο ανυπόμονοι άρχισαν να στέλνουν σύντομα μηνύματα και εκτιμήσεις από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κυρίως το twitter, ενώ οι υπόλοιποι ετοίμαζαν μεγαλύτερα κείμενα.

Το φαινομενικά παράδοξο ήταν ότι αρκετοί από τους εκφραστές της «ορθόδοξης» οικονομικής σκέψης, που αναμενόταν να ασκήσουν σκληρή κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ, έσπευσαν να χαιρετίσουν το αποτέλεσμα, ενώ οι «δεδηλωμένοι» υποστηρικτές της νέας κυβέρνησης άσκησαν καλοπροαίρετη «κριτική» - με την έννοια ότι καλούσαν για ακόμη πιο ριζοσπαστικές κινήσεις από την πλευρά του νέου οικονομικού επιτελείου.

Το βραβείο ταχύτερης αντίδρασης ανήκει στο Κέντρο Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών

CERP και τον συνιδρυτή του Mark Weisbrot, ο οποίος παρακολουθεί εδώ και χρόνια την ελληνική κρίση. Αφού παρουσιάζει τις καταστροφικές συνέπειες της μέχρι σήμερα ακολουθούμενης πολιτικής -κυρίως την εκτόξευση της ανεργίας και την απώλεια άνω του 25% του ΑΕΠ-, ο Weisbrot επισημαίνει ότι «τα κεφάλαια που χρειάζεται η Ελλάδα για να ανακάμψει είναι αμελητέα για τα ευρωπαϊκά δεδομένα». Ο ίδιος εξηγούσε, λίγα εικοσιτετράωρα πριν ανοίξουν οι κάλπες, ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο το Βερολίνο φοβάται το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη είναι ότι μπορεί να προσφέρει τόσο ταχεία ανάκαμψη, ώστε αρκετές ακόμη χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας να θελήσουν να αποχωρήσουν από τη νομισματική ένωση. «Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ», καταλήγει ο Weisbrot, "πετύχει να στηρίξει την οικονομία και να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας, οι Ισπανοί ψηφοφόροι θα το καταλάβουν πριν προσέλθουν κι αυτοί στις κάλπες».

Το ευρώ ήταν η λέξη-κλειδί και στην πρώτη ανάλυση που δημοσίευσε ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, υποστηρίζοντας ότι «δεν είναι σαφές τι περιθώρια κινήσεων έχει μια ελληνική κυβέρνηση, εάν δεν είναι προετοιμασμένη να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη» - μια κίνηση που, όπως επισημαίνει και ο ίδιος, δεν έχει ακόμη τη στήριξη του ελληνικού λαού. Ο Krugman, πάντως εκφράζοντας την απόλυτη στήριξή του στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνει ότι «αν υπάρχει ένα πρόβλημα με αυτό είναι ότι δεν είναι αρκετά ριζοσπαστικό» και όχι ότι δεν είναι αρκετά ρεαλιστικό, όπως αφήνουν να εννοηθεί αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Να σημειωθεί, βέβαια, ότι ήδη από τον Μάιο του 2012 ο νέος υπουργός Οικονομικών πλέον, Γιάνης Βαρουφάκης, είχε χαρακτηρίσει λανθασμένες τις προσεγγίσεις των Weisbrot και Krugman σε σχέση με την Ελλάδα και κυρίως τις συγκρίσεις που έκαναν με την Αργεντινή αλλά και τις θέσεις τους για τις θετικές συνέπειες που θα είχε μια στάση πληρωμών και έξοδος από την Ευρωζώνη.

Στην ίδια ακριβώς γραμμή πλεύσης με τον Κρούγκμαν κινήθηκε, πάντως, τις τελευταίες μέρες και ο επίσης νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτζ, ο οποίος είχε διατελέσει και σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου όταν έλαβε την απόφαση προσφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο Στίγκλιτζ εξηγεί σήμερα ότι «οι Ευρωπαίοι έδωσαν στην Ελλάδα ένα δηλητήριο αντί για φάρμακο». Αν και εκφράζει την ελπίδα του να μην διασπαστεί η Ευρωζώνη, ο Στίγκλιτζ εξηγεί ότι αν πρέπει να φύγει κάποιος από τη νομισματική ένωση αυτός είναι η Γερμανία και όχι η Ελλάδα «Αν η Ελλάδα φύγει», δηλώνει ο ίδιος, «πιστεύω πως μπορεί να τα πάει καλύτερα. Θα υπάρξει μια περίοδος προσαρμογής. Αλλά η Ελλάδα θα αρχίσει να αναπτύσσεται».

Από την πλευρά του ο γνωστός οικονομολόγος Τζέιμς Γκαλμπρέιθ εισήλθε απευθείας στην ουσία των διαπραγματεύσεων, τονίζοντας σε συνέντευξή του πως «από τη στιγμή που το ελληνικό χρέος ανήκει πλέον σε κρατικές Αρχές» και όχι σε ιδιώτες, η απόφαση να το αναχρηματοδοτήσουν είναι αμιγώς πολιτική. «Εάν σου οφείλω ένα ομόλογο», εξηγεί, «και η ικανότητά μου να σ' το αποπληρώσω εξαρτάται από τη θέλησή σου να το αναχρηματοδοτήσεις, τότε μπορείς να μην το αναχρηματοδοτήσεις κι εγώ μπορώ να μην σ' το πληρώσω. Εσύ μπορείς να το κρατήσεις και να συνεχίσει να σου αποδίδει τόκους, αλλά δεν αποτελεί οικονομικό ζήτημα μεταξύ μας, με τη μόνη διαφορά ότι δεν έχεις το ρευστό στο οποίο αντιστοιχεί. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όμως», καταλήγει ο Γκαλμπρέιθ, «δεν έχει την ανάγκη αυτού του ρευστού».

Την άποψη αυτή, η οποία υπονοεί, μεταξύ άλλων, και ένα μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους, φάνηκε να ασπάζονται αμέσως τόσο ο Paul Krugman, ο οποίος την αναπαρήγαγε στους New York Times, όσο και ο πολύ πιο συντηρητικός οικονομολόγος Ντάνι Ρόντρικ από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Ο ίδιος, μάλιστα, έσπευσε τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Ιανουαρίου να γράψει στο twitter πως «όποιος ενδιαφέρεται για το μέλλον της Ευρώπης πρέπει να ευχηθεί καλή τύχη στον Αλέξη Τσίπρα». Να σημειωθεί ότι ο Ρόντρικ λίγες μέρες νωρίτερα είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο ενός τραπεζικού πανικού, σαν αποτέλεσμα αποτυχημένων διαπραγματεύσεων με το Βερολίνο, πράγμα που, όπως έλεγε, θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα σε αναγκαστική επιστροφή στη δραχμή.

Αν μπορεί να προκύψει ένα συμπέρασμα από τις πρώτες αντιδράσεις των μεγαλύτερων οικονομολόγων του πλανήτη είναι ότι οι προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται πολύ πιο κοντά στη σφαίρα του εφικτού σε σχέση με την πολιτική του Βερολίνου απέναντι στην Ελλάδα, η οποία χαρακτηρίζεται από ατελέσφορη έως καταστροφική όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.